canvade
Yeni Üye
Tüm Dünya’da ve Türkiye’de artan obezite prevalansı (görülme sıklığı) ile bir arada, kronik hastalıkların görülme sıklığı da artmaktadır. Obezite prevalansını etkileyen etmenler içinde; kalıtım, yaş, cinsiyet, besin tüketimi ve beslenme alışkanlıkları, yaşam usulü ve/veya alışkanlıkları, sosyo-ekonomik ve kültürel etkenler ile fizikî aktivite seviyesi yer almaktadır. Sosyo-ekonomik gelişime paralel olarak, çevresel ve davranışsal değişiklikler bilhassa gelişmiş ülkelerdeki obezite prevalansının artmasında kıymetli bir etkendir.
Endüstrileşmiş ülkelerde daha yaygın olmakla bir arada, gelişmekte olan ülkelerde orta ve yüksek gelir seviyeli kısımlarda obezite prevalansı daha sıktır. Dünya Sağlık Örgütü’ne nazaran, 2030 yılında fazla kiloluluk prevalansının 1,35 milyar, obezite prevalansının 573 milyon olması beklenmektedir. Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması-2010 (TBSA-2010) neticelerina bakılırsa; tüm yetişkin bireylerde fazla kiloluluk görülme sıklığı %34,6, şişmanlık görülme sıklığı %30,3’tür. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması-2013 (TNSA- 2013) neticelerina nazaran ise; 15-49 yaş ortası bayanlarda fazla kiloluluk görülme sıklığı %28,6, şişmanlık görülme sıklığı ise %26,5 olarak belirlenmiştir.
KİLO ALIMINA EN ÇOK HANGİ FAKTÖRLER TESİR EDİYOR?
Çevre: Obezite gelişiminde genetiğin tesirleri kanıtlanmış olsa da son senelerdaki obezite görülme sıklığındaki artışta çevresel etmenler önemli rol oynamaktadır. Beslenme, fizikî aktivite, sigara ve/veya alkol kullanması obeziteye tesir eden çevresel etmenler içinde yer almaktadır.
Ailesel ve etnik faktörler: Ailesel ve etnik faktörler; besin seçimi, beslenme örüntüsü, aktivite düzeyini doğrudan etkileyerek obezite etiyolojisinde rol almaktadır. Güç alımı ve harcamasında ferdi, ailesel ve toplumsal farklılıklar vardır. Bu durumun kökeninde genetik faktörler yer alabileceği üzere kültürel alışkanlıkların da beslenmede önemli bir etken olduğu bilinmektedir. Farklı etnik kümelerin toplam güç alımı, öğün sıklığı, besin pişirme formlarında kullanılan gereçlerdeki (baharatlar, yağlar vb.) farklılık bu durumu kanıtlamaktadır.
Kimyasal çevre: Denetim edilemeyen endüstriyel üretim kararı hava, su ve toprak kimyasallarla kirlenmektedir. Bireyler bu kimyasallara farkında olmadan maruz kalmaktadır. Kimyasalların da obezite ve tip 2 diyabete niye olduğu belirtilmektedir.
Gerilim: Başta duygusal gerilim olmak üzere farklı gerilim türleri obeziteye niye olabilmektedir. Duygusal gerilimin depresyona niye olduğu ve depresyon hastalarının önemli bir kısmında (%10-20) vücut ağırlığında artışın görüldüğü rapor edilmiştir. Ayrıyeten mevsimsel depresyonun bireylerde vücut ağırlığı artışına niye olduğu bilinmektedir. Bu depresyon türü özellikle kış aylarında güneş ışığından daha az faydalanan kuzey ülkelerinde sık görülmektedir. 2020 yılında orataya çıkan covid-19 virüsü ile birlikte tüm dünya olarak meskenlere kapanarak hareketsiz kaldığımız ve stresimizin yüksek olduğu uzun aylar geçirdik. Bu durum insanlarda ağır bir kilo ve gerilim artışına sebep oldu. Bu niçinle covid-19’a bağlı gerilimin obeziteye tesiri olduğunu güzel bir örnek olarak verebiliriz.
Endokrin ve metabolik hastalıklar: Endokrin hastalıkların ekseriyetle obezite sebebi olabileceği ileri sürülmektedir. Özellikle troid hastalıkları obeziteyle ilişkilendirilmektedir. Lakin, troid hastalıklarından biri olan hipotroidizm, obeziteye niye olmaktan çok vücut ağırlığı kaybında zorluğa niye olmaktadır. Bu hastalara uygulanan troid replasman tedavisi diyet ve idmanın obezite tedavisindeki etkinliğini artırmaktadır. Endojen glukokortikoidlerin artışıyla karakterize bir hastalık olan Cushing sendromu endokrin obezitenin en yaygın sebebidir.
İntestinal mikrobiyota: İntestinal mikrobiyota, son senelerda üzerinde yaygın olarak çalışılan alanlardan biridir. İntestinal mikrobiyota farklı biyolojik yollarla vücuttaki metabolik hadiselerde tesirlidir. Mikrobiyotanın güç homeostazını etkileyebileceği, son çalışmalarda gösterilmiştir. Tesirli olan düzeneklerden biri de diyetle alınan güç yıkımının artırmasıdır.
Özellikle Bacteroidetes türü bakteriler besin ögelerinin emilimini düzenlerken, Firmicutes türü bakteriler yağ asitlerinin emiliminde tesirlidir. Obezitede bu bakterilerin oranları değişmektedir. Firmicutes bakterilerin oranı artarken, Bacteroidetes bakterilerin oranı azalmaktadır.
BESLENMEDE DOĞRU BİLİNEN YANLIŞLAR
➢ Ekmek kilo aldırır
➢ Su içerek zayıflanır
➢ Öğün atlanırsa kilo verilir
➢ Bitki çay karışımları zayıflatır
➢ Sabah aç karnına limon yahut greyfurt suyu içerek kilo verilir
➢ Kutu sütler sağlıksızdır
➢ Zeytinyağı kilo aldırmaz
➢ En sağlıklı yağ zeytinyağıdır, aç karnına bile içebilirsiniz
➢ Etten korkma meyveden kork
➢ Kendi başına da zayıflanır
➢ Bol soda içmek zayıflatır
➢ Ekmek, pilav, makarnayı kesmek zayıflatır
➢ Besin katkı unsurları kanser yapar
➢ Karbonhidratlarla, proteinleri diyette birlikte tüketmemek gerekir
➢ Sigara bırakılırsa süratle kilo alınır
➢ Light ürünler zayıflama programı süresince sınırsız tüketilebilir
➢ Şekersiz besinler kalorisizdir
Besin ve beslenme konusunda tam manası ile günümüzde gerek toplumsal medyada gerek basılı yayınlarda büyük bir bilgi kirliliği mevcuttur. Beşerler ne yiyip ne yemeyeceği konusunda telaş etmesinin sebebi, bahis üzerinde bilgisi olmayan ve medya tarafınca büyütülen şahısların yanlış yönlendirmesinden kaynaklanmaktadır. Beslenme ile ilgili halkın şuur oranı ölçülmelidir. Günümüzün en büyük meselelerinden biri haline gelen bilgi kirliliği ortadan kaldırılmalıdır. Yanlışsız bilginin gerçek uzman kaynağından elde edilebilmesi konusunda tüketiciler bilinçlendirilmelidir.
PEKALA 1 AYDA HAKİKAT KİLO VERME SURATI KAÇ KG OLMALIDIR?
Dünya Sıhhat Örgütü’ne bakılırsa; haftada 0,5 gram ile 1 kg içinde klio vermek en sağlıklısıdır. Bu, ayda 2 ila 4 kg’a eşittir. Kilo vermek için en kıymetli şey bedenimizde yağ kaybı olmasıdır.
Kısa müddette süratle verilen kilolar yağ kaybı yerine su ve kas kaybına yol açmaktadır. Süratli kilo verme diyeti değil, hayatınız boyunca uyguladığınız sağlıklı bir beslenme planı epey kıymetlidir.
Yanlışsız bir kilo verme süreci bedende %80 yağ kaybı %20 kas kaybı yaratırken süratlice verilen kilolar ise bedende %50 yağ kaybı %50 kas kaybı yaratmaktadır.
Genel olarak bu çeşit beslenme planları, hayat şeklinize ve toplumsal aktivitelerinize göre ferdi olarak hazırlanmalıdır. Yani bireye mahsus olmalıdır. Bu durumda beden hali korunabilir, süreklilik sağlanabilir ve daha sağlıklı bir ömür mümkün olabilir.