Kök hücre nedir? kemik İliği nakli sistemi nedir ?

canvade

Yeni Üye
GENÇLEŞME PROSEDÜRÜ :

Gençleşme ve hücrelerin yenilenerek kullanıldığı alan olan PRP (Platelet Rich Plasma; trombositten varlıklı plazma) tedavisi hastadan alınan kanın özel bir formülle ayrıştırılarak, platelet (trombosit) bakımından varlıklı bir plazma konsantresi elde edilerek, tedavisi hedeflenen bölgeye enjeksiyonu temeline dayanır. Kanımızdaki trombositlerin bedenimizdeki yaraların uygunlaşması, dokunun yenilenmesi, kollajen sentezi artışı ve ilgili bölgedeki damarlanmada artış sağlama, yumuşak doku ve kemik dokuda yenilenmeyi uyarma üzere bakılırsavleri vardır. Trombositler bu bakılırsavleri; içlerinde bulunan, yara düzgünleşmesini arttıran ve doku yenilenmesini hızlandıran çeşitli büyüme faktörleri yardımıyla yapar.

PRP tedavisi bir kök hücre tedavisi değildir. PRP tekniği ile trombosit sayısı çoğaltılır. Uygulama daha sonrasında deride oluşan fibrin ağları ortamdaki kök hücreleri de kendi yapısına toplayarak dolaylı olarak kök hücreler ile çalışır. bu biçimdece üstte saymış olduğum cilt meselelerine tahlil bulmaya çalışılır. Altını çizerek tekrar söylemek istiyorum PRP bir kök hücre nakli yolu değildir.

KISIRLIK TEDAVİSİNDE (TÜP BEBEK) KULLANILAN METOT :

Bayan hastalıkları ve doğum pratiğinde de kök hücreler kullanılmaktadır. Bu prosedür, bilhassa jinekolojik onkoloji (kadın üreme organı kanserleri), perinatoloji ve infertilite (kısırlık) tedavisinde uygulama alanına girmiştir. Jinekolojik tümörlerin tedavisinde, prenatal transplantasyon ve uterus içerisinde uygulanan gen tedavisinde kök hücreler kullanılabilir. Fetal (anne rahmindeki cenine ait) kök hücreler annede mikrokimerizm ile doku tamirine yardımcı olabilir. Kök hücreler infertilite ve IVF (in vitro fertilizasyon; tüp bebek) araştırmaları ve tedavisinde de kullanılabilirler.

KEMİK İLİĞİ NAKLİ FORMÜLÜ :

Kök hücre tedavisinin kullanıldığı bir öteki alan ise sıklıkla kemik iliği nakli olarak bilinen tedavi çeşididir. Kemik iliği naklinde temel prensip, kan hücrelerinin üretimini sağlayan kök hücrelerin sağlam bireylerden (verici-donör) alınarak hastaya verilmesidir. bu biçimdece hastada mevcut olan hastalığın büsbütün ortadan kaldırılıp sıhhatine kavuşturulması hedeflenir. En başta lösemiler olmak üzere, doğumsal bağışıklık sistemi hastalıkları, metabolik hastalıklar, Akdeniz anemisi ve orak hücreli anemi üzere kan hastalıkları ve kimi genetik hastalıklarda kesin tedavi usulü olarak kullanılmaktadır.

Bilhassa Kemik iliği nakli usulü olarak tabir edilen ve lösemi ismiyle bilinen kan ya da öteki ismi ile ilik kanseri olan hastalığın tedavisi için değerli ve tesirli bu usul hakkında merak edilen sorular ve yanıtlar.

KEMİK İLİĞİ NAKLİ TARİFİNİ KULLANMAK NE KADAR DOĞRUDUR?

Kök hücrelerimiz bedenimizdeki dokularımızın oluşumunu çoğalmasını ve tamirini sağlayan temel hücrelerimizdir. Bu hücrelerimizin tek kaynağı kemik iliğimiz değildir aslında. Damarlarımızdaki çevresel kanımızda ve doğum sırasındaki kordon kanımızda da bu kök hücrelerden vardır. İçerdiği kök hücre ölçüsüne nazaran azdan çoğa gerçek sıralayacak olursak damarımızda dolaşan kanımız kemik iliği ve kordon kanıdır. Yen doğan bebekteki kordon kanında bol bol bulunmakla birlikte toplam hacim öteki kaynaklara bakılırsa az olduğu için epeyce da fazla kök hücre elde edilememektedir.

KEMİK İLİĞİ NAKLİ İLE KÖK HÜCRE NAKLİ BİREBİR ŞEYİ Mİ SÖZ EDER?

Esas lösemi ismiyle anılan kan (ilik) kanserinde kullanılan bir sistem olan kemik iliği nakli tarifi tam olarak gerçek bir tarif değildir. Kök hücre nakli demek daha yanlışsız ve kapsayıcı bir tanımlamadır. Biz doktorlar içinde da yanlış olarak kemik iliği nakli olarak kullanılmasının sebebi tedavi emeliyle elde edilen kök hücrelerin en yaygın kullanılan kaynağının kemik iliği olmasıdır. Az evvel de söylemiş olduğim üzere kemik iliği haricinde çevrel kan ve kordon kanı da kök hücre kaynaklarımızdır. Özetle çatı terim kök hücre naklidir. Kaynaklardan en sık kullanılan kemik iliği olamsı niçiniyle eş manalı kullanılmaktadır.

Günümüzde kök hücre tedavisi farklı tıp alanlarında kullanılmaktadır. Ortopedi tabipleri tarafınca kıkırdak ve kemik oluşumu için kullanılmaktadır. Bu hücreler laboratuvar ortamında çoğaltılarak elde edilmektedir. birebir vakitte asıl kullanım alanı biz erişkin ve çocuk hematoloji (kan hastalıkları) tabipleri tarafınca başta lösemiler olmak üzere pek hayli kan hastalığında doğumsal hastalıklarda ve organ kanserlerinde kullanılan ‘kan (hematopoietik) kök hücre’ nakilleridir.

KEMİK İLİĞİ NAKLİ TARİFİNİ KULLANMAK NE KADAR DOĞRUDUR?

Kök hücrelerimiz bedenimizdeki dokularımızın oluşumunu çoğalmasını ve tamiratını sağlayan temel hücrelerimizdir. Bu hücrelerimizin tek kaynağı kemik iliğimiz değildir aslında. Damarlarımızdaki çevresel kanımızda ve doğum sırasındaki kordon kanımızda da bu kök hücrelerden vardır. İçerdiği kök hücre ölçüsüne bakılırsa azdan çoğa hakikat sıralayacak olursak damarımızda dolaşan kanımız kemik iliği ve kordon kanıdır. Yen doğan bebekteki kordon kanında bol bol bulunmakla birlikte toplam hacim öteki kaynaklara nazaran az olduğu için fazlaca da fazla kök hücre elde edilememektedir.

KEMİK İLİĞİ NAKLİ İLE KÖK HÜCRE NAKLİ TIPKI ŞEYİ Mİ TABİR EDER?

En önemli lösemi ismiyle anılan kan (ilik) kanserinde kullanılan bir usul olan kemik iliği nakli tarifi tam olarak yanlışsız bir tarif değildir. Kök hücre nakli demek daha gerçek ve kapsayıcı bir tanımlamadır. Biz tabipler içinde da yanlış olarak kemik iliği nakli olarak kullanılmasının sebebi tedavi maksadıyla elde edilen kök hücrelerin en yaygın kullanılan kaynağının kemik iliği olmasıdır. Az evvel de söylemiş olduğim üzere kemik iliği haricinde çevrel kan ve kordon kanı da kök hücre kaynaklarımızdır. Özetle çatı terim kök hücre naklidir. Kaynaklardan en sık kullanılan kemik iliği olamsı niçiniyle eş manalı kullanılmaktadır.

KÖK HÜCRE NAKLİ YALNIZCA LÖSEMİ TEDAVİSİNDE Mİ KULLANILIR?

Kök hücre naklini en sık kullandığımız hastalık lösemiler yani öbür isimleri ile kan kanseri/kemik iliği kanseridir. Lakin tek kullandığımız hastalık kümesi lösemi değildir. Ülkemizde sık görülen bir kan hastalığı olan Akdeniz anemisi (talasemi) doğumsal yahut daha sonradan oluşan kemik iliğinin çalışmadığı kemik iliği yetmezliklerinde (aplastik anemiler) organ kanserlerinde doğumsal bağışıklık yetmezliği ve metabolik hastalıklarda da kök hücre nakli uygulanır.

HER LÖSEMİLİ HASTAYA KÖK HÜCRE NAKLİ YAPILIR MI?

Günümüz tıbbının geldiği noktada her hastaya kemik iliği nakli yapmıyoruz. Bu oran çocukluk çağı lösemilerinin yalnızca %15’ini oluşturur.

Pekala bu %15’lik küme hangi hastalardan oluşmaktadır?

Bu hastalar kemoterapi dediğimiz kimyasal ilaçlara cevap vermeyen yani nükseden yahut tecrübelerimiz doğrultusunda nüksedeceğini öngördüğümüz ‘yüsek riskli’ hastalarda kök hücre nakli yapıyoruz. bahsetmiş olduğum bu %15 lik oran tabiki yalnızca lösemili hastalarımız çin geçerlidir. Öteki bahsettiğim kan bağızıklık sistemi ve metabolik hastalıklara sahip hastaların tamamında tek tahlil şimdilik kök hücre naklidir. Kimi hastalık kümelerinde genetik tedavi de yeni bir umut olarak gündeme gelmektedir. Fakat pek fazlaca hastalıkta çabucak hemen deher neysel kademeyi geçememiştir.

KÖK HÜCRE NAKLİ ÖMÜRLÜK MÜDÜR YOKSA TEKRAR NÜKSEDEBİLİR Mİ?

Kök hücre nakli az evvel saymış olduğum hastalıklar için son ve kesin tahlil olmakla birlikte kimi vakit altta yatan hastalığın tekrar etmesi gündeme gelebiliyor malesef. Bu yineın sebebi altta yatan hastalığa nakil öncesi uygulanan hazırlama sistemine ve hastanın klinik durumuna nazaran değiebilir. Örneğin çocukluk çağı lösemilerinde %5-15 civarında nüksetme ihtimali varken osteopetroz isminde doğumsal bir kemik metabolizma bozukluğu olan hastalıkta bu oran daha yüksektir. Bunun sebebi hastalığın kendisinde yatmaktadır. Bu hastalıkta hastanın kemik doğkusu iliği doldurduğu için dışarıdan verilen kök hücrenin bu bölgeye yerleşmesi dah sıkıntı olmaktadır. Bu hastalarda tedavi talihimiz kalmamış mıdır? olağan olarak tedavi talihimiz vardır. Bu çeşit yeniden eden hastalarda ikinci kök hücre naklini yapmaktayız.

KÖK HÜCRE NAKLİ SÜRECİ ÇOK AĞRILI BİR TEDAVİ MİDİR ?

Baktığımız açıya ve bulunduğumuz yere göre değişir bu sorunun karşılığı. Şayet donör yani kök hücre vericisi tarafında isek işimiz kolay. Hasta tarafınca bu soruyu yanıtlamamız gerekiyorsa sıkıntı anları var tabi. Burada evvela kök hücre vericisi açısından sürece daha yakından bakalım. Verici ile hasta doku kümesi eşleştikten daha sonra donöre ‘hala verici olmak isteyip istemediği’ sorulur. Karşılık ‘evet’ ise donör sıhhat denetiminden geçip bulaşıcı hastalıklar açısından kan tetkikleri yapılır. Donör bu süreçten de başarılı geçtikten daha sonra hastanın kök hücreye muhtaçlık olduğu vakit ve kök hüre toplama yeri hasta doktoru tarafınca donör doktoruna iletilir. Donör doktoru de bu talepleri donöre iletir. Burada son sonucu verecek olan büsbütün donördür. Yani kök hücre toplama vaktini da kök hücre toplama formunu de donör kendi isteği doğrultusunda şekillendirir. Yani kök hücreyi kemik iliğinden mi toplayalım yoksa damardan mı toplayalım buna donör kendisi karar verir.

Şayet kök hücreler kemik iliğinden toplanacak ise bu süreç biraz daha farklı ilerler. Bu süreç öncesinde damardan elde edilen kök hücre metodu üzere rastgele bir aşılama yoktur. Kök hücre toplama işlemindilk evvel akşamdan donör hastaneye yatırılır. on birincisi saatlik açlık daha sonrası genel anestezi altında büsbütün ağrızısız bir biçimde kalça kemiğinin gerisinden her iki tarafınca özel iğnelerle girilerek kemik iliğinden kök hücreler toplanır. Bu süreç de yaklaşık 40-60 dakika sürer. Süreç daha sonrası en büyük yakınma iğnenin girmiş olduğu bölgede ağrıdır. Şayet donör hastadan beden yükü olarak küçük ise fazlaca ölçüde kök hücre toplamak gerektiği için hacmen de fazla eser toplamak gerekir. Bu durumda eser toplama daha sonrasında donöre kırmızı kan (erirtrosit) vermek gerekebilir. Bu durma bizler en hayli abi yahut ablasına kök hücre veren kahraman kardeşlerde karşılaşıyoruz. Şayet donör gereğince büyük ise süreçten 1-2 hafta evvel donörden kendi kanını alıp gereksinim durumunda kendisine veriyoruz. bu türlü öbür birinden kan eseri almasının da önüne geçmiş oluyoruz. Kemik iliğinden kök hücre topladığımız durumlarda donör süreçten bir gün daha sonra konutuna gönderilir.

Bir öteki kök hücre kaynağımız kordon kanıdır. Bunu bebek doğar doğmaz kordonunu sağarak elde ediyoruz. çok konsantre kök hücre içermesine rağmen hacmen az olması en büyük handikaptır. Bu niçinle alıcı beden tartısı epeyce olan (kilolu) hastalara yetersiz klmaktadır. Bir öteki handikap ise öbür kök hücre akynakalrına nazaran naklin tutması daha geç olmaktadır.

KÖK HÜCRE BAĞIŞÇISI OLMAK

Bağışçı adayı olmak uygun bir başlangıçtır, fakat tabiiki kâfi değildir. Bundan daha sonra heyecanla ülkemizin yahut dünyamızın rastgele bir yerinde bir hastaya umut olabilmeyi beklemek ve doku ahengi olduğu haberini aldıktan daha sonra koşa koşa donör merkezine gitmek gerekir. Ülkemiz yahut dünyamız dedim, zira Türkök yani ülkemizin kök hücre bankası yalnızca yurttaşlarımıza hizmet vermiyor. 2017 yılından itibaren tüm dünyadaki bankalarla da ortak çalışıyor. ötürüsıyla kök hücre bağışçısı olunca tüm dünya havuzundaki kök hücre bağışçısı oluyoruz. Üniversal bir vazifesi yerine getirmiş oluyoruz.

kimi vakit bir hastaya ülkeden yahut dünyadaki bankalardan birden çok donör adayı bulabiliyoruz. Lakin kimi vakit bir hastaya koskoca dünyada bir donör adayı bulunuyor. O kişi siz iseniz bilin ki hastanın hayata tutunacağı tek kısım sizsiniz. Bağışçı adayı olup doku uyumlu bir hasta ile eşleşince vazgeçmek bir insanın son umudunu ve tahminen de ömür bahtını elinden almış olduğumuzu unutmayalım lütfen.