canvade
Yeni Üye
Son senelerda Ülkemizde yanlış, yetersiz beslenme ile hareketsizlikten kaynaklanan kronik hastalıklar ve beslenme bozuklukları yaygınlaşmaktadır. Bir yandan çok besin tüketimi kararı obezite, kalp-damar hastalıkları, yüksek tansiyon ve diyabet vb. hastalıklar baş gösterirken diğer yandan ise yetersiz beslenme kararı vitamin ve mineral eksikliğinden kaynaklanan rahatsızlıklar artmaktadır.
Bu sorunların çözümü için her şeydilk evvel insanımızın uygun beslenme konusunda gereğince bilinçlendirilmesi ve muhtaçlık duyduğu besinlere ulaşımının kolaylaştırılması gerekmektedir.
Güncel beslenme rehberleri diyetin karbonhidrat içeriğinin toplam kalorinin %45-60’ını karşılamasını önermektedir.
Son senelerda glisemik indeksi (Gİ) yüksek ve karbonhidrat içeriği fazla olan besinlerin tüketiminin sağlık riskleri üzerine tesirleri konusunda pek çok çalışma yapılmaktadır.
Öte yandan, düşük Gİ’li besinlerin, glisemik denetimin sağlanması, uzun vadeli tokluk sağlanması, halk içinde berbat kolesterol dediğimiz LDL düzeylerinde düşürücü tesir yapması üzere insan sağlığı üzerinde olumlu tesirleri olduğu vurgulanmıştır.
Glisemik indeks; besinlerin nişasta yapısı, besinlerin çeşidi, olgunluk düzeyi, şeker ve posa içeriği ile asiditesi üzere doğal özelliklerine bağlı olarak besinlerin hazırlanması, pişirilmesi, ve depolanması sırasında değişikliğe uğramaktadır.
Besinlere pişirilmeden önce rastgele bir hazırlama, pişirme ve saklama işleminin uygulanması besin ögelerinin sindirimini etkileyerek Gİ’sini değiştirmektedir.
Besinlerin hazırlanmasında ve üretiminde yapılan parçalama, doğrama ve yoğurma üzere işlemler, besinin partikül büyüklüğünü azaltarak içerisindeki nişastayı parçalanmaya daha hassas hale getirmektedir. Nişastanın sindirilebilirliğinin artması ile oluşacak glisemik karşılığı etkilemektedir.
Pişirme sistemi, derecesi, kullanılan suyun hacmi ve çiğ besinlerde başlangıç̧ nem içeriği nişastanın jelatinleşme ölçüsünü belirlemektedir. Direkt sindirilebilirlik ve glisemik karşılık (vücuda alınan karbonhidratın glikoza çevrilip kana geçme hızı) ile ilişkilendirilmektedir.
Glisemik Yük (GY), kavramı ise diyet karbonhidrat ölçüsünü ve kan şekerini yükseltme eğilimini yansıtmaktadır.
Bir günde yenen karbonhidrat ölçüsünün oluşturduğu toplam yük olan GY kıymeti matematiksel olarak besinde bulunan karbonhidrat ölçüsünün o besinin Gİ’si ile çarpılıp sonrasındasında 100’e bölünmesi ile hesaplanmaktadır.
Glisemik Indeks (GI), karbonhidratlı besinlerin kan şekerini yükseltme potansiyeli olarak tanımlanır.
Glisemik indeks, besinlerin tüketimi daha sonrasında kan şekeri düzeylerine tesirlerinin bilhassa glikoz yahut beyaz etlerle karşılaştırılarak belirlenmesidir. Besinin glisemik indeksi hesaplanırken, besin 50 gr. karbonhidrat sağlayacak ölçüde tüketilir. Eşit ölçüde tüketilen denetim besini (glikoz yahut beyaz ekmek) ile karşılaştırılır.
Düşük Gİ’e sahip besinler yüksek Gİ’li besinlere göre bağırsaktan daha yavaş emilmektedir. Bu niçinle yemek daha sonrası kan şekerinde ve insülin (kan şekerini düzenleyici hormon) düzeyinde daha yavaş yükselme ile daha düşük glisemik cevap oluşturmaktadırlar.
Glisemik indeks Glisemik yük
Düşük p>
Orta 55-69 11-19
Yüksek >70 >20
HASTALIKLAR ÜZERİNDEKİ TESİRİ İSE ÇOK BÜYÜK!
Düşük Gİ’li besinler, karbonhidratların sindirim ve emilim oranını azalttığı için insülin muhtaçlığı da azalır. Glisemik denetimin sağlanması, uzun müddetli tokluk sağlanması, halk içinde berbat kolesterol dediğimiz LDL’yi düşürmesi üzere sıhhat üstündeki olumlu tesirleri büyüktür. Tüm bu faktörler Tip-2 Diyabet, obezite, koroner kalp hastalığı dediğimiz damar sertliği ve çeşitli kanser formları üzere biroldukca kronik hastalıkların önlenmesinde değerli rol oynamaktadır.
BESİNLERİN GLİSEMİK İNDEKSİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİ ŞÖYLE SIRALAYABİLİRİZ;
Örneğin; kuru baklagillerde amiloz oranı yüksek ve glisemik indeks pahası düşük iken buğday ununda ise amilopektin oranı yüksek ve glisemik indeks kıymeti de yüksektir.
GLİSEMİK İNDEKSİ DÜŞÜK DİYET İÇİN TEKLİFLER
Bu sorunların çözümü için her şeydilk evvel insanımızın uygun beslenme konusunda gereğince bilinçlendirilmesi ve muhtaçlık duyduğu besinlere ulaşımının kolaylaştırılması gerekmektedir.
Güncel beslenme rehberleri diyetin karbonhidrat içeriğinin toplam kalorinin %45-60’ını karşılamasını önermektedir.
Son senelerda glisemik indeksi (Gİ) yüksek ve karbonhidrat içeriği fazla olan besinlerin tüketiminin sağlık riskleri üzerine tesirleri konusunda pek çok çalışma yapılmaktadır.
Öte yandan, düşük Gİ’li besinlerin, glisemik denetimin sağlanması, uzun vadeli tokluk sağlanması, halk içinde berbat kolesterol dediğimiz LDL düzeylerinde düşürücü tesir yapması üzere insan sağlığı üzerinde olumlu tesirleri olduğu vurgulanmıştır.
Glisemik indeks; besinlerin nişasta yapısı, besinlerin çeşidi, olgunluk düzeyi, şeker ve posa içeriği ile asiditesi üzere doğal özelliklerine bağlı olarak besinlerin hazırlanması, pişirilmesi, ve depolanması sırasında değişikliğe uğramaktadır.
Besinlere pişirilmeden önce rastgele bir hazırlama, pişirme ve saklama işleminin uygulanması besin ögelerinin sindirimini etkileyerek Gİ’sini değiştirmektedir.
Besinlerin hazırlanmasında ve üretiminde yapılan parçalama, doğrama ve yoğurma üzere işlemler, besinin partikül büyüklüğünü azaltarak içerisindeki nişastayı parçalanmaya daha hassas hale getirmektedir. Nişastanın sindirilebilirliğinin artması ile oluşacak glisemik karşılığı etkilemektedir.
Pişirme sistemi, derecesi, kullanılan suyun hacmi ve çiğ besinlerde başlangıç̧ nem içeriği nişastanın jelatinleşme ölçüsünü belirlemektedir. Direkt sindirilebilirlik ve glisemik karşılık (vücuda alınan karbonhidratın glikoza çevrilip kana geçme hızı) ile ilişkilendirilmektedir.
Glisemik Yük (GY), kavramı ise diyet karbonhidrat ölçüsünü ve kan şekerini yükseltme eğilimini yansıtmaktadır.
Bir günde yenen karbonhidrat ölçüsünün oluşturduğu toplam yük olan GY kıymeti matematiksel olarak besinde bulunan karbonhidrat ölçüsünün o besinin Gİ’si ile çarpılıp sonrasındasında 100’e bölünmesi ile hesaplanmaktadır.
Glisemik Indeks (GI), karbonhidratlı besinlerin kan şekerini yükseltme potansiyeli olarak tanımlanır.
Glisemik indeks, besinlerin tüketimi daha sonrasında kan şekeri düzeylerine tesirlerinin bilhassa glikoz yahut beyaz etlerle karşılaştırılarak belirlenmesidir. Besinin glisemik indeksi hesaplanırken, besin 50 gr. karbonhidrat sağlayacak ölçüde tüketilir. Eşit ölçüde tüketilen denetim besini (glikoz yahut beyaz ekmek) ile karşılaştırılır.
Düşük Gİ’e sahip besinler yüksek Gİ’li besinlere göre bağırsaktan daha yavaş emilmektedir. Bu niçinle yemek daha sonrası kan şekerinde ve insülin (kan şekerini düzenleyici hormon) düzeyinde daha yavaş yükselme ile daha düşük glisemik cevap oluşturmaktadırlar.
Glisemik indeks Glisemik yük
Düşük p>
Orta 55-69 11-19
Yüksek >70 >20
HASTALIKLAR ÜZERİNDEKİ TESİRİ İSE ÇOK BÜYÜK!
Düşük Gİ’li besinler, karbonhidratların sindirim ve emilim oranını azalttığı için insülin muhtaçlığı da azalır. Glisemik denetimin sağlanması, uzun müddetli tokluk sağlanması, halk içinde berbat kolesterol dediğimiz LDL’yi düşürmesi üzere sıhhat üstündeki olumlu tesirleri büyüktür. Tüm bu faktörler Tip-2 Diyabet, obezite, koroner kalp hastalığı dediğimiz damar sertliği ve çeşitli kanser formları üzere biroldukca kronik hastalıkların önlenmesinde değerli rol oynamaktadır.
BESİNLERİN GLİSEMİK İNDEKSİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİ ŞÖYLE SIRALAYABİLİRİZ;
NİŞASTANIN YAPISINDAKİ FARKLILIK VE BESİNLERİN KARBONHİDRAT İÇERİĞİ
Örneğin; kuru baklagillerde amiloz oranı yüksek ve glisemik indeks pahası düşük iken buğday ununda ise amilopektin oranı yüksek ve glisemik indeks kıymeti de yüksektir.
DİYET POSASI VE BESİNLERİN OLGUNLUK SEVİYESİ
BESİNİN YAPISI VE BESİNE UYGULANAN SÜREÇLER
BESİNLERİN TÜKETİM SURATI
GLİSEMİK İNDEKSİ DÜŞÜK DİYET İÇİN TEKLİFLER
Diyette sindirimi süratli olan saflaştırılmış tahıl ürünleri ve patates yerine tam tahıl ürünlerine daha fazla yer verilmelidir.
Beyaz ekmek yerine, tam buğday, çavdar vb. ekmekler tüketilmelidir.
Haftada 2-3 defa posadan varlıklı kurubaklagiller tüketilmelidir.
Günde en az 5 porsiyon zerzevat meyve tüketilmelidir.