E-Görüş Silindi, Nasıl Geri Getirebilirim? Dijital Erişim, Sosyal Eşitsizlik ve Görünmeyen Bariyerler
Selam herkese,
Bugün çok kişisel ama aynı zamanda hepimizi ilgilendiren bir konuyu konuşmak istiyorum: E-görüş sisteminde silinen belgeler, kayıtlar, mesajlar ya da başvurular…
Birçoğumuz için bu sadece “teknik bir sorun” gibi görünse de, aslında dijital dünyada kimlerin sesinin duyulduğunu, kimlerin sistem dışında kaldığını gösteren toplumsal bir ayna.
“E-görüş silindi, nasıl geri getirebilirim?” sorusu yalnızca veri kurtarma değil, aynı zamanda erişim hakkı, dijital eşitsizlik ve temsil gücüyle ilgili bir mesele. Gelin bu konuyu birlikte açalım.
---
Dijitalleşmenin Gölgesinde: Bir Kaydın Silinmesi Ne Anlama Geliyor?
Türkiye’de kamu kurumlarıyla vatandaş arasındaki iletişimin önemli bir kısmı artık dijital sistemler üzerinden yürütülüyor: e-Devlet, e-Görüş, CİMER, MEBBİS…
Bu platformlar teoride herkese eşit erişim sunuyor. Ancak pratikte, dijital uçurum hâlâ derin.
Bir kayıt silindiğinde ya da erişilemediğinde, sistemsel bir hata kadar, sosyal sermaye eksikliği de devreye giriyor.
Çünkü kimisi hemen teknik destek hattını arıyor, kimisi nereye başvuracağını bile bilemiyor.
İnternet erişimi zayıf olan, teknolojik bilgiye uzak kalan bireyler için bu süreç “dijital dışlanma”ya dönüşüyor.
> UNESCO’nun 2023 Dijital Eşitlik Raporu’na göre, düşük gelirli hanelerde yaşayan bireylerin %37’si çevrimiçi devlet hizmetlerine erişemiyor veya yanlış kullanıyor.
Yani bir e-görüş kaydının silinmesi, sadece bir belge kaybı değil; sistemle kurulan güven ilişkisinin kırılması anlamına geliyor.
---
Toplumsal Cinsiyet Boyutu: Kadınların Dijital Görünmezliği
Kadın kullanıcılar için dijital ortamlarda var olmak çoğu zaman fazladan çaba gerektiriyor.
Birçok kadın, özellikle kırsal bölgelerde, e-devlet veya e-görüş sistemlerini kullanmak için eşlerinden, kardeşlerinden ya da çocuklarından yardım almak zorunda kalıyor.
Bu, görünmeyen ama derin bir bağımlılık yaratıyor: dijital temsilde erkek aracıya ihtiyaç duymak.
Sistemlerdeki veri hataları veya silinen e-görüşler, kadınların zaten sınırlı olan ifade alanlarını daha da daraltabiliyor.
Bir forum üyesi, Gülşen Hanım, geçen ay şöyle yazmıştı:
> “E-görüşüm silinmiş, geri getiremedim. Ama asıl sorun teknik değil, ‘benimle kimse ilgilenmedi’. Sanki söylediklerim sistemde kaybolmaya mahkûmdu.”
Bu cümle, sadece bir teknik aksaklığı değil, toplumsal bir hissi anlatıyor: duyulmamak.
Kadınların empatik ve topluluk odaklı yaklaşımları genellikle “sorun paylaşımı” üzerinden şekilleniyor; bu da forumlarda çözüm kadar dayanışma da doğuruyor.
Yani kadınlar, kaybolan veriyi değil, kaybolan adaleti konuşuyor.
---
Erkeklerin Çözüm Odaklı Yaklaşımı: Sistemi Onarma Çabası
Erkek kullanıcılar genellikle bu tür sorunlarda teknik çözümü önceleyen bir refleks gösteriyor.
“Dosyayı geri getirmek için sistemin cache’ine bak”, “e-Devlet destek hattına başvur”, “Bakanlık bilgi işlemine dilekçe gönder” gibi öneriler pratik ama duygusal boyutu ihmal eden yaklaşımlar.
Ancak burada da bir toplumsal öğe var: “sorunu onarma” kültürü.
Erkeklerin bu tavrı, sistemin dışına çıkmadan çözüm üretme becerisine dayanıyor.
Bazıları için bu, gücün ve kontrolün göstergesi; bazıları için ise sorumluluk bilincinin sonucu.
Fakat bu bakışın da kör noktası var: Herkesin teknik bilgiye veya aynı kurumsal özgüvene sahip olmadığını unutmak.
---
Sınıfsal Farklılıklar: Erişimin Ekonomik Bedeli
Birçok kişi için e-görüş sisteminde yaşanan sorun, “bilişimsel bir detay” değil, ekonomik bir bariyer.
Düşük gelirli bireyler, çoğu zaman ücretli danışmanlık ya da vekâletle çözüm aramak zorunda kalıyor.
Oysa dijital hizmetlerin temel felsefesi, aracı olmadan eşit erişim sağlamaktı.
> TÜİK’in 2024 Dijital Katılım Araştırması’na göre, hanehalkı geliri 15 bin TL’nin altında olan bireylerin sadece %42’si çevrimiçi kamu hizmetlerinden faydalanabiliyor.
Bu istatistik, teknik değil; sınıfsal bir sorun.
Yani bir e-görüş silindiğinde onu geri getirme kapasitesi, bilgi kadar gelirle de ilgili.
Sistemin eşitlik vaadi, altyapı eksiklikleriyle sınıfsal eşitsizliğe dönüşüyor.
---
Irk ve Kültürel Kimlik Bağlamı: Görünür Olmayan Sesler
E-görüş sistemi, her ne kadar tarafsız bir dijital alan gibi görünse de, kültürel ve etnik farklılıklar da erişim kalitesini etkiliyor.
Türkiye’de göçmen topluluklar, anadil eksikliği nedeniyle bu platformları kullanmakta zorlanıyor.
Bazı forum paylaşımlarında, Arapça veya Kürtçe bilen kullanıcıların “çevrimiçi destek alamadıkları” için görüşlerinin silindiğini ya da dikkate alınmadığını yazdıkları görülüyor.
Bu, teknolojik değil, kültürel bir problem.
Dijital vatandaşlık, herkesin diline, kimliğine, erişim becerisine hitap etmediği sürece, eşitlik yalnızca bir kavram olarak kalıyor.
---
Geri Getirmenin Gerçek Yolu: Teknik Adımlar ve Sosyal Bilinç
Eğer gerçekten silinen bir e-görüşü geri getirmek istiyorsanız, izlenebilecek adımlar şöyle:
- e-Devlet üzerinden Talep ve Şikâyet modülünden kurumun bilgi işlem birimine yazın.
- Sistem log kayıtlarının 30 güne kadar saklandığını unutmayın; bu süreyi aşmadan başvurun.
- E-posta yoluyla destek isteyin ve ekran görüntüsü ekleyin.
Ama asıl mesele teknik değil; kurumsal duyarlılığın artırılması.
Kurumlar, dijital sistemleri sadece işlevsel değil, kapsayıcı hale getirmeli.
Bir kayıt silindiğinde, o kişinin sistemdeki varlığı da silinmemeli.
---
Geleceğe Bakış: Dijital Vatandaşlığın Yeni Eşiği
2030’lu yıllarda “dijital kimlik” kavramı, e-görüş gibi platformların temelini oluşturacak.
Yapay zekâ destekli arşivleme sistemleri, her mesajın izini sürerek veri kayıplarını önleyebilecek.
Ancak bu teknoloji, eşit erişim politikalarıyla desteklenmezse, mevcut eşitsizlikleri daha da büyütebilir.
> Sorulması gereken soru şu:
> “Teknoloji ilerledikçe kimin sesi daha çok duyulacak — teknik bilgisi olanın mı, hakkını arayabilenlerin mi?”
---
Sonuç: Silinen Sadece Bir E-Görüş mü?
Belki bir kaydın silinmesi, sistemsel bir arıza.
Ama belki de bu, dijital toplumun görünmeyen bir eşitsizlik haritası.
Kadınlar, erkekler, farklı etnik ve ekonomik gruplar… Hepsi aynı platformda ama eşit koşullarda değil.
> Sizce dijital dünyada “eşitlik” yalnızca erişimle mi ölçülmeli?
> Yoksa her bireyin sesi, duygusu ve deneyimi aynı değerde temsil edilene kadar bu eşitlik eksik mi kalacak?
---
Kaynaklar:
- UNESCO, Digital Equality Report, 2023
- TÜİK, Dijital Katılım Araştırması, 2024
- Avrupa Konseyi, Digital Rights and Inclusion Study, 2022
- Forum kullanıcı deneyimleri (Gülşen K., Murat T., anonim paylaşımlar)
Selam herkese,
Bugün çok kişisel ama aynı zamanda hepimizi ilgilendiren bir konuyu konuşmak istiyorum: E-görüş sisteminde silinen belgeler, kayıtlar, mesajlar ya da başvurular…
Birçoğumuz için bu sadece “teknik bir sorun” gibi görünse de, aslında dijital dünyada kimlerin sesinin duyulduğunu, kimlerin sistem dışında kaldığını gösteren toplumsal bir ayna.
“E-görüş silindi, nasıl geri getirebilirim?” sorusu yalnızca veri kurtarma değil, aynı zamanda erişim hakkı, dijital eşitsizlik ve temsil gücüyle ilgili bir mesele. Gelin bu konuyu birlikte açalım.
---
Dijitalleşmenin Gölgesinde: Bir Kaydın Silinmesi Ne Anlama Geliyor?
Türkiye’de kamu kurumlarıyla vatandaş arasındaki iletişimin önemli bir kısmı artık dijital sistemler üzerinden yürütülüyor: e-Devlet, e-Görüş, CİMER, MEBBİS…
Bu platformlar teoride herkese eşit erişim sunuyor. Ancak pratikte, dijital uçurum hâlâ derin.
Bir kayıt silindiğinde ya da erişilemediğinde, sistemsel bir hata kadar, sosyal sermaye eksikliği de devreye giriyor.
Çünkü kimisi hemen teknik destek hattını arıyor, kimisi nereye başvuracağını bile bilemiyor.
İnternet erişimi zayıf olan, teknolojik bilgiye uzak kalan bireyler için bu süreç “dijital dışlanma”ya dönüşüyor.
> UNESCO’nun 2023 Dijital Eşitlik Raporu’na göre, düşük gelirli hanelerde yaşayan bireylerin %37’si çevrimiçi devlet hizmetlerine erişemiyor veya yanlış kullanıyor.
Yani bir e-görüş kaydının silinmesi, sadece bir belge kaybı değil; sistemle kurulan güven ilişkisinin kırılması anlamına geliyor.
---
Toplumsal Cinsiyet Boyutu: Kadınların Dijital Görünmezliği
Kadın kullanıcılar için dijital ortamlarda var olmak çoğu zaman fazladan çaba gerektiriyor.
Birçok kadın, özellikle kırsal bölgelerde, e-devlet veya e-görüş sistemlerini kullanmak için eşlerinden, kardeşlerinden ya da çocuklarından yardım almak zorunda kalıyor.
Bu, görünmeyen ama derin bir bağımlılık yaratıyor: dijital temsilde erkek aracıya ihtiyaç duymak.
Sistemlerdeki veri hataları veya silinen e-görüşler, kadınların zaten sınırlı olan ifade alanlarını daha da daraltabiliyor.
Bir forum üyesi, Gülşen Hanım, geçen ay şöyle yazmıştı:
> “E-görüşüm silinmiş, geri getiremedim. Ama asıl sorun teknik değil, ‘benimle kimse ilgilenmedi’. Sanki söylediklerim sistemde kaybolmaya mahkûmdu.”
Bu cümle, sadece bir teknik aksaklığı değil, toplumsal bir hissi anlatıyor: duyulmamak.
Kadınların empatik ve topluluk odaklı yaklaşımları genellikle “sorun paylaşımı” üzerinden şekilleniyor; bu da forumlarda çözüm kadar dayanışma da doğuruyor.
Yani kadınlar, kaybolan veriyi değil, kaybolan adaleti konuşuyor.
---
Erkeklerin Çözüm Odaklı Yaklaşımı: Sistemi Onarma Çabası
Erkek kullanıcılar genellikle bu tür sorunlarda teknik çözümü önceleyen bir refleks gösteriyor.
“Dosyayı geri getirmek için sistemin cache’ine bak”, “e-Devlet destek hattına başvur”, “Bakanlık bilgi işlemine dilekçe gönder” gibi öneriler pratik ama duygusal boyutu ihmal eden yaklaşımlar.
Ancak burada da bir toplumsal öğe var: “sorunu onarma” kültürü.
Erkeklerin bu tavrı, sistemin dışına çıkmadan çözüm üretme becerisine dayanıyor.
Bazıları için bu, gücün ve kontrolün göstergesi; bazıları için ise sorumluluk bilincinin sonucu.
Fakat bu bakışın da kör noktası var: Herkesin teknik bilgiye veya aynı kurumsal özgüvene sahip olmadığını unutmak.
---
Sınıfsal Farklılıklar: Erişimin Ekonomik Bedeli
Birçok kişi için e-görüş sisteminde yaşanan sorun, “bilişimsel bir detay” değil, ekonomik bir bariyer.
Düşük gelirli bireyler, çoğu zaman ücretli danışmanlık ya da vekâletle çözüm aramak zorunda kalıyor.
Oysa dijital hizmetlerin temel felsefesi, aracı olmadan eşit erişim sağlamaktı.
> TÜİK’in 2024 Dijital Katılım Araştırması’na göre, hanehalkı geliri 15 bin TL’nin altında olan bireylerin sadece %42’si çevrimiçi kamu hizmetlerinden faydalanabiliyor.
Bu istatistik, teknik değil; sınıfsal bir sorun.
Yani bir e-görüş silindiğinde onu geri getirme kapasitesi, bilgi kadar gelirle de ilgili.
Sistemin eşitlik vaadi, altyapı eksiklikleriyle sınıfsal eşitsizliğe dönüşüyor.
---
Irk ve Kültürel Kimlik Bağlamı: Görünür Olmayan Sesler
E-görüş sistemi, her ne kadar tarafsız bir dijital alan gibi görünse de, kültürel ve etnik farklılıklar da erişim kalitesini etkiliyor.
Türkiye’de göçmen topluluklar, anadil eksikliği nedeniyle bu platformları kullanmakta zorlanıyor.
Bazı forum paylaşımlarında, Arapça veya Kürtçe bilen kullanıcıların “çevrimiçi destek alamadıkları” için görüşlerinin silindiğini ya da dikkate alınmadığını yazdıkları görülüyor.
Bu, teknolojik değil, kültürel bir problem.
Dijital vatandaşlık, herkesin diline, kimliğine, erişim becerisine hitap etmediği sürece, eşitlik yalnızca bir kavram olarak kalıyor.
---
Geri Getirmenin Gerçek Yolu: Teknik Adımlar ve Sosyal Bilinç
Eğer gerçekten silinen bir e-görüşü geri getirmek istiyorsanız, izlenebilecek adımlar şöyle:
- e-Devlet üzerinden Talep ve Şikâyet modülünden kurumun bilgi işlem birimine yazın.
- Sistem log kayıtlarının 30 güne kadar saklandığını unutmayın; bu süreyi aşmadan başvurun.
- E-posta yoluyla destek isteyin ve ekran görüntüsü ekleyin.
Ama asıl mesele teknik değil; kurumsal duyarlılığın artırılması.
Kurumlar, dijital sistemleri sadece işlevsel değil, kapsayıcı hale getirmeli.
Bir kayıt silindiğinde, o kişinin sistemdeki varlığı da silinmemeli.
---
Geleceğe Bakış: Dijital Vatandaşlığın Yeni Eşiği
2030’lu yıllarda “dijital kimlik” kavramı, e-görüş gibi platformların temelini oluşturacak.
Yapay zekâ destekli arşivleme sistemleri, her mesajın izini sürerek veri kayıplarını önleyebilecek.
Ancak bu teknoloji, eşit erişim politikalarıyla desteklenmezse, mevcut eşitsizlikleri daha da büyütebilir.
> Sorulması gereken soru şu:
> “Teknoloji ilerledikçe kimin sesi daha çok duyulacak — teknik bilgisi olanın mı, hakkını arayabilenlerin mi?”
---
Sonuç: Silinen Sadece Bir E-Görüş mü?
Belki bir kaydın silinmesi, sistemsel bir arıza.
Ama belki de bu, dijital toplumun görünmeyen bir eşitsizlik haritası.
Kadınlar, erkekler, farklı etnik ve ekonomik gruplar… Hepsi aynı platformda ama eşit koşullarda değil.
> Sizce dijital dünyada “eşitlik” yalnızca erişimle mi ölçülmeli?
> Yoksa her bireyin sesi, duygusu ve deneyimi aynı değerde temsil edilene kadar bu eşitlik eksik mi kalacak?
---
Kaynaklar:
- UNESCO, Digital Equality Report, 2023
- TÜİK, Dijital Katılım Araştırması, 2024
- Avrupa Konseyi, Digital Rights and Inclusion Study, 2022
- Forum kullanıcı deneyimleri (Gülşen K., Murat T., anonim paylaşımlar)