ahmetbeyler
Yeni Üye
Tebliğcilere ait dikkat çeken bir yazı Evrensel’den Hakan Güngör kaleme aldı.
Tebliğcileri daha düzgün anlamak için kıssanın milletlerarası yanına bakmak gerektiğini tabir eden Hakan Güngör, “Çünkü dünya üzerinde milyonlarca müridi olan, WikiLeaks dokümanlarında ismi geçmiş, koronavirüsün bayanların kıyafet tercihleri niçiniyle insanların başına geldiğini sav eden bir cemaat var karşımızda.” dedi.
Hakan Güngör şunları kaydetti:
“Tebliğcilik, 1920’lerin ikinci yarısında Hindistan’da ortaya çıkan dini bir akım. Kurucusu Muhammad İlyas al-Kandhlavi’ydi. Cemaatin en görünür faaliyetlerinden biri, ismi üstünde bildiri.
Bildirim Cemaati’ni araştırmak için aylarca içlerinde kalan Sosyolog Agnès De Féo’nun aktardığına nazaran, erkekler ayda üç gün ve yılda kırk gün, bayanlar üç ayda bir üç gün ve yılda iki hafta huruç etmeli, yani seyahat edip bildirimde bulunmalıydı.
Yani bu bildiri faaliyetleri, aslında müddetli birer misyondu.
Husus da aslına bakarsanız tam burada düğümleniyordu; birincisi “tebliğ” apolitik bir aksiyon miydi, ikincisi isimlerinin geçtiği olaylar yalnızca bildirilerden mi kaynaklıydı?
GRAHAM FULLER’İN SAVI VE GERÇEKLER
Cemaat süratle büyürken, bazıları Bildiricilerin “politik” bir yanının olmadığını argüman etti. Bunu söyleyenlerden biri, CIA’nın Türkiye ve Ortadoğu Masası’nın eski şefi Graham Fuller’di.
Fuller, 2002’de Foreign Affairs’e yazdığı “The Future of Political Islam” başlıklı makalede Bildirim Cemaati için “barışçıl ve apolitik” diyordu. Birebir yazıda Fuller, Parıltı Cemaati için de apolitik tabirini kullanıyordu.
Bu mevzuda Fuller’in bir “referans noktası” olamayacağı açıktı. Fethullah Gülen’in yeşil kart alması için ABD mahkemesine tavsiye mektubu yazan Fuller’in argümanının bilakis Bildiri Cemaati oldukça politik haberlerle gündeme geldi.
WIKILEAKS EVRAKLARINDA BİLDİRİCİLER
Bildirim Cemaati’nin başını ağrıtan en değerli gelişmelerden biri, 2011’de yayımlanan WikiLeaks dokümanları oldu. WikiLeaks evraklarında, el Esas casuslarının seyahat dokümanları elde etmek ve barınmak için Bildirim Cemaati’ni kullandığı yazıyordu.
Bu argüman ortaya atılırken cemaat üyeleri de argümanların gerçek dışı olduğunu söylemeye koyuldu.
Voice of America’da yayımlanan “Are Conservative Muslim Tablighi Jamaat Pacifists or Extremists?” başlıklı haberde FBI Yönetici Yardımcısı Michael Heimbach tarafınca söz edilene nazaran, “ABD’de değerli bir Bildirim Cemaati varlığı” kelam konusuydu ve bir daha Heimbach’a nazaran el Düstur, cemaati insan toplamak için kullanmıştı.
Birebir yapıyla ilgili CIA şefi öbür, FBI yönetici yardımcısı diğer düşünüyordu. En azından öteki konuşuyordu diyelim…
Bildiriciler vatandaşlarla konuşuyor.
İNGİLTERE’DEKİ VAAZLARDA TÜRKÇE ÇEVİRİ
İşin garip tarafı, yalnızca ABD’de değil, İngiltere’de de Bildirim Cemaati haberlere bahis oluyordu. Bildiricilerin faaliyetleri diğer soruşturmalarda da geçiyordu.
The Guardian, 2016’da Bildirim Cemaati’ni mevzu ettiği izlenim yazısında, 7 Temmuz 2005’te Londra’da düzenlenen bombalı aksiyonu hatırlattı; bombalı aksiyona katılanların ikisinin cemaatle temaslı bir mescide gittiğini yazdı. Mahpustaki bir bomba eylemcisinin de Bildiri toplantılarına katıldığını belirtti.
Yazıda, Bildiri Cemaati’nin faaliyetlerinin güvenlik güçlerince izlendiği, “geçen haftaki terör baskınlarında zanlılardan kimilerinin tutuklandığı bölgeye yakın bir sanayi sitesinde sıkı korunan toplantılar düzenledikleri” tabir edildi.
Yani Bildiriciler, FBI haricinde, İngiliz iç istihbarat teşkilatı MI5 tarafınca da yakın takibe alınmıştı.
Yazıya nazaran, yeni bir bildirim seyahatine çıkılacaktı ve bu yolcukta üniversite yerleşkeleri de vardı.
Evet, Bildiricilerin ağır faaliyet gösterdiği yerlerin başında üniversite yerleşkeleri geliyordu. Lakin bu mevzuda bir yasaklamayla da karşı karşıya kaldılar.
2016’da Hindistan’ın Pencap bölgesinde Bildiri Cemaati’nin üniversite yerleşkelerinde vaaz vermesi yasaklandı. Cemaat üyelerinin yerleşkelerde kalması da yasaklar içindeydı.
The Guardian’daki yazıda, kelam konusu görüşmede vaizin cümlelerinin birkaç tercüman tarafınca simültane çevrildiği, çevrilen lisanlardan birinin de Türkçe olduğu açıklandı.
Yani İngiltere’deki vaazlara katılanlar içinde Türkiye’den üyeler de vardı.
ANADOLU AJANSI’NDAKİ TAHLİL
Cemaatin milletlerarası medyadaki karşılığına odaklandığımdan örnekleri de bu yayınlardan verdim fakat Bildiriciler konusu Türkiye’de de ses getirdi. Bildirim faaliyetlerinin yanı sıra, Kazakistan’da, Özbekistan’da, Rusya’da faaliyetlerine karşı açılan davalar Türkiye medyasına da yansıdı.
Enteresandır, bu bahiste tahlil yayınlayanlardan biri Anadolu Ajansı oldu. “Dünyanın en büyük İslami cemaatinde tehlikeli bölünme” başlıklı, Mehmet Ali Büyükkara imzalı tahlilde şu sözler kullanıldı:
“Tebliğcilerin vize sorunu yaşamadan ülkeler ortası sirkülasyon imkanı bulmalarının, kimi milletlerarası terörist ögeleri bu kisveyi kullanmaya sevk ettiği düşünülüyor. Başka taraftan, 2001’de ayakkabılarında sakladığı patlayıcılarla bir uçağı infilak ettirmeyi deneyen Richard Reid ile (Amerikalı Taliban olarak meşhur) John Walker Lindh’in, radikal kümelerle temas kurmadan evvel Bildiri Cemaati faaliyetlerinde bir süre vakit geçirmiş olması, bu tasalara kaynak teşkil etmişti.”
Tahlil, şu biçimde devam ediyordu:
“Ancak bu oluşum, geçmişte Afganistan, Bosna, Çeçenistan üzere alanlardaki bağımsızlık uğraşlarına bile kayıtsız kalan ve bu yüzden siyasal İslamcı biçimleri benimseyen teşkilatlarca kıyasıya eleştirilen bir cemaattir.”
CEMAAT ÖNDERİNDEN BAYAN DÜŞMANI KELAMLAR
Bildirim Cemaati tartışmaları bunlarla da bitmedi. Cemaati bir daha medyanın gündemine taşıyan olay Nisan 2020’de gerçekleşti.
Cemaat başkanı Tarık Cemil, Nisan 2020’de yaptığı açıklamada koronavirüsün bayanların giysi tercihlerinden ve dans etmesinden kaynaklandığını söylemiş oldu!
“Müslümanın kızı bu biçimde edepsizlik, gençler bu biçimde ahlaksızlık yaparsa Allah’ın azabı bu biçimde bir ümmete olur” dedi. Tarık Cemil, üniversitelerin gençleri yanlış yönlendirdiğini lisana getirdi. “Dinden uzaklaştırıyor” diye konuştu.
Tarık Cemil’in bayan düşmanı kelamları büyük reaksiyon gördü.
APOLİTİK DENİLEN YAPININ POLİTİK PROBLEMLERİ
Tüm bunlardan daha sonra yinelamakta yarar var.
Apolitik denilen bu yapının, argüman ya da gerçek, “politik” sıkıntılarının listesi çok uzun.
Bildiriciler konusunu tartışırken, 200 ülkede faaliyet gösteren milletlerarası bir örgüt olduğunu unutmamak gerekiyor. Öte yandan mevcut iktidarın ideolojik ve gündelik baskılarının bir tamamlayıcısı üzere hareket ettiklerini görüyoruz.
Ne hikmetse bayan cinayetleri konusunda Bildiricilerin bildirimlerini işitmiyoruz lakin bayanları gaye alan açıklamalarını şahsen başkanlarından duyuyoruz.
Haksızlıklara, istismarlara ya da baskılara karşı kelamlarına rastlamıyoruz lakin insanların ne içtiğine, ne kutladığına karşı telaffuzlar geliştirdiklerini görüyoruz.
Bildiri için insanları katleden yapıları değil, insanların eğlendiği alanları tercih etmek, bildiri için seküler kesitleri seçmek hiç de apolitik bir tavır değil.
Öyleye soruyu da yinelayalım:
Tüm öykü gerçekten “nazikçe tebliğ”den mi ibaret?
Bildiriciler vatandaşlarla konuşuyor.
TÜRKİYE’DE YAPILANMA 1950’LERDE BAŞLADI
Bildirim Cemaati’nin Türkiye’de bilinen birinci faaliyetleri 1950’li senelerda başladı. Diğer tarikat ve cemaatlere de yol açan Demokrat Parti’nin iktidara gelişiyle palazlanmaları da herbiçimde tesadüf değil.
Cemaatin birinci faaliyet alanı İstanbul Hasköy’deki Arbacı Alanı’ydı. Akabinde İstanbul Sultançiftliği’nde faaliyetlerine devam ettiler. 1983 yılında ise hâlâ cemaatin merkezi olarak görülen Mescid-i Selam Camii inşa edildi.
Murat Demir’in “Tebliğ Cemaati ve Bildiri Cemaati’nin Türkiye’deki Faaliyetleri” isimli tezinde aktardığına nazaran, kelam konusu devirde Pakistan’dan Türkiye’ye bildirici küme geldi. Faaliyetler sürdü ve 1967 yılına kadar takımlar toplandı. 1967’de ise Türkiye’den bir küme Pakistan’a gitti ve cemaatin Türkiye’deki yapılanma süreci sürat kazandı.”
Tebliğcileri daha düzgün anlamak için kıssanın milletlerarası yanına bakmak gerektiğini tabir eden Hakan Güngör, “Çünkü dünya üzerinde milyonlarca müridi olan, WikiLeaks dokümanlarında ismi geçmiş, koronavirüsün bayanların kıyafet tercihleri niçiniyle insanların başına geldiğini sav eden bir cemaat var karşımızda.” dedi.
Hakan Güngör şunları kaydetti:
“Tebliğcilik, 1920’lerin ikinci yarısında Hindistan’da ortaya çıkan dini bir akım. Kurucusu Muhammad İlyas al-Kandhlavi’ydi. Cemaatin en görünür faaliyetlerinden biri, ismi üstünde bildiri.
Bildirim Cemaati’ni araştırmak için aylarca içlerinde kalan Sosyolog Agnès De Féo’nun aktardığına nazaran, erkekler ayda üç gün ve yılda kırk gün, bayanlar üç ayda bir üç gün ve yılda iki hafta huruç etmeli, yani seyahat edip bildirimde bulunmalıydı.
Yani bu bildiri faaliyetleri, aslında müddetli birer misyondu.
Husus da aslına bakarsanız tam burada düğümleniyordu; birincisi “tebliğ” apolitik bir aksiyon miydi, ikincisi isimlerinin geçtiği olaylar yalnızca bildirilerden mi kaynaklıydı?
GRAHAM FULLER’İN SAVI VE GERÇEKLER
Cemaat süratle büyürken, bazıları Bildiricilerin “politik” bir yanının olmadığını argüman etti. Bunu söyleyenlerden biri, CIA’nın Türkiye ve Ortadoğu Masası’nın eski şefi Graham Fuller’di.
Fuller, 2002’de Foreign Affairs’e yazdığı “The Future of Political Islam” başlıklı makalede Bildirim Cemaati için “barışçıl ve apolitik” diyordu. Birebir yazıda Fuller, Parıltı Cemaati için de apolitik tabirini kullanıyordu.
Bu mevzuda Fuller’in bir “referans noktası” olamayacağı açıktı. Fethullah Gülen’in yeşil kart alması için ABD mahkemesine tavsiye mektubu yazan Fuller’in argümanının bilakis Bildiri Cemaati oldukça politik haberlerle gündeme geldi.
WIKILEAKS EVRAKLARINDA BİLDİRİCİLER
Bildirim Cemaati’nin başını ağrıtan en değerli gelişmelerden biri, 2011’de yayımlanan WikiLeaks dokümanları oldu. WikiLeaks evraklarında, el Esas casuslarının seyahat dokümanları elde etmek ve barınmak için Bildirim Cemaati’ni kullandığı yazıyordu.
Bu argüman ortaya atılırken cemaat üyeleri de argümanların gerçek dışı olduğunu söylemeye koyuldu.
Voice of America’da yayımlanan “Are Conservative Muslim Tablighi Jamaat Pacifists or Extremists?” başlıklı haberde FBI Yönetici Yardımcısı Michael Heimbach tarafınca söz edilene nazaran, “ABD’de değerli bir Bildirim Cemaati varlığı” kelam konusuydu ve bir daha Heimbach’a nazaran el Düstur, cemaati insan toplamak için kullanmıştı.
Birebir yapıyla ilgili CIA şefi öbür, FBI yönetici yardımcısı diğer düşünüyordu. En azından öteki konuşuyordu diyelim…
Bildiriciler vatandaşlarla konuşuyor.
İNGİLTERE’DEKİ VAAZLARDA TÜRKÇE ÇEVİRİ
İşin garip tarafı, yalnızca ABD’de değil, İngiltere’de de Bildirim Cemaati haberlere bahis oluyordu. Bildiricilerin faaliyetleri diğer soruşturmalarda da geçiyordu.
The Guardian, 2016’da Bildirim Cemaati’ni mevzu ettiği izlenim yazısında, 7 Temmuz 2005’te Londra’da düzenlenen bombalı aksiyonu hatırlattı; bombalı aksiyona katılanların ikisinin cemaatle temaslı bir mescide gittiğini yazdı. Mahpustaki bir bomba eylemcisinin de Bildiri toplantılarına katıldığını belirtti.
Yazıda, Bildiri Cemaati’nin faaliyetlerinin güvenlik güçlerince izlendiği, “geçen haftaki terör baskınlarında zanlılardan kimilerinin tutuklandığı bölgeye yakın bir sanayi sitesinde sıkı korunan toplantılar düzenledikleri” tabir edildi.
Yani Bildiriciler, FBI haricinde, İngiliz iç istihbarat teşkilatı MI5 tarafınca da yakın takibe alınmıştı.
Yazıya nazaran, yeni bir bildirim seyahatine çıkılacaktı ve bu yolcukta üniversite yerleşkeleri de vardı.
Evet, Bildiricilerin ağır faaliyet gösterdiği yerlerin başında üniversite yerleşkeleri geliyordu. Lakin bu mevzuda bir yasaklamayla da karşı karşıya kaldılar.
2016’da Hindistan’ın Pencap bölgesinde Bildiri Cemaati’nin üniversite yerleşkelerinde vaaz vermesi yasaklandı. Cemaat üyelerinin yerleşkelerde kalması da yasaklar içindeydı.
The Guardian’daki yazıda, kelam konusu görüşmede vaizin cümlelerinin birkaç tercüman tarafınca simültane çevrildiği, çevrilen lisanlardan birinin de Türkçe olduğu açıklandı.
Yani İngiltere’deki vaazlara katılanlar içinde Türkiye’den üyeler de vardı.
ANADOLU AJANSI’NDAKİ TAHLİL
Cemaatin milletlerarası medyadaki karşılığına odaklandığımdan örnekleri de bu yayınlardan verdim fakat Bildiriciler konusu Türkiye’de de ses getirdi. Bildirim faaliyetlerinin yanı sıra, Kazakistan’da, Özbekistan’da, Rusya’da faaliyetlerine karşı açılan davalar Türkiye medyasına da yansıdı.
Enteresandır, bu bahiste tahlil yayınlayanlardan biri Anadolu Ajansı oldu. “Dünyanın en büyük İslami cemaatinde tehlikeli bölünme” başlıklı, Mehmet Ali Büyükkara imzalı tahlilde şu sözler kullanıldı:
“Tebliğcilerin vize sorunu yaşamadan ülkeler ortası sirkülasyon imkanı bulmalarının, kimi milletlerarası terörist ögeleri bu kisveyi kullanmaya sevk ettiği düşünülüyor. Başka taraftan, 2001’de ayakkabılarında sakladığı patlayıcılarla bir uçağı infilak ettirmeyi deneyen Richard Reid ile (Amerikalı Taliban olarak meşhur) John Walker Lindh’in, radikal kümelerle temas kurmadan evvel Bildiri Cemaati faaliyetlerinde bir süre vakit geçirmiş olması, bu tasalara kaynak teşkil etmişti.”
Tahlil, şu biçimde devam ediyordu:
“Ancak bu oluşum, geçmişte Afganistan, Bosna, Çeçenistan üzere alanlardaki bağımsızlık uğraşlarına bile kayıtsız kalan ve bu yüzden siyasal İslamcı biçimleri benimseyen teşkilatlarca kıyasıya eleştirilen bir cemaattir.”
CEMAAT ÖNDERİNDEN BAYAN DÜŞMANI KELAMLAR
Bildirim Cemaati tartışmaları bunlarla da bitmedi. Cemaati bir daha medyanın gündemine taşıyan olay Nisan 2020’de gerçekleşti.
Cemaat başkanı Tarık Cemil, Nisan 2020’de yaptığı açıklamada koronavirüsün bayanların giysi tercihlerinden ve dans etmesinden kaynaklandığını söylemiş oldu!
“Müslümanın kızı bu biçimde edepsizlik, gençler bu biçimde ahlaksızlık yaparsa Allah’ın azabı bu biçimde bir ümmete olur” dedi. Tarık Cemil, üniversitelerin gençleri yanlış yönlendirdiğini lisana getirdi. “Dinden uzaklaştırıyor” diye konuştu.
Tarık Cemil’in bayan düşmanı kelamları büyük reaksiyon gördü.
APOLİTİK DENİLEN YAPININ POLİTİK PROBLEMLERİ
Tüm bunlardan daha sonra yinelamakta yarar var.
Apolitik denilen bu yapının, argüman ya da gerçek, “politik” sıkıntılarının listesi çok uzun.
Bildiriciler konusunu tartışırken, 200 ülkede faaliyet gösteren milletlerarası bir örgüt olduğunu unutmamak gerekiyor. Öte yandan mevcut iktidarın ideolojik ve gündelik baskılarının bir tamamlayıcısı üzere hareket ettiklerini görüyoruz.
Ne hikmetse bayan cinayetleri konusunda Bildiricilerin bildirimlerini işitmiyoruz lakin bayanları gaye alan açıklamalarını şahsen başkanlarından duyuyoruz.
Haksızlıklara, istismarlara ya da baskılara karşı kelamlarına rastlamıyoruz lakin insanların ne içtiğine, ne kutladığına karşı telaffuzlar geliştirdiklerini görüyoruz.
Bildiri için insanları katleden yapıları değil, insanların eğlendiği alanları tercih etmek, bildiri için seküler kesitleri seçmek hiç de apolitik bir tavır değil.
Öyleye soruyu da yinelayalım:
Tüm öykü gerçekten “nazikçe tebliğ”den mi ibaret?
Bildiriciler vatandaşlarla konuşuyor.
TÜRKİYE’DE YAPILANMA 1950’LERDE BAŞLADI
Bildirim Cemaati’nin Türkiye’de bilinen birinci faaliyetleri 1950’li senelerda başladı. Diğer tarikat ve cemaatlere de yol açan Demokrat Parti’nin iktidara gelişiyle palazlanmaları da herbiçimde tesadüf değil.
Cemaatin birinci faaliyet alanı İstanbul Hasköy’deki Arbacı Alanı’ydı. Akabinde İstanbul Sultançiftliği’nde faaliyetlerine devam ettiler. 1983 yılında ise hâlâ cemaatin merkezi olarak görülen Mescid-i Selam Camii inşa edildi.
Murat Demir’in “Tebliğ Cemaati ve Bildiri Cemaati’nin Türkiye’deki Faaliyetleri” isimli tezinde aktardığına nazaran, kelam konusu devirde Pakistan’dan Türkiye’ye bildirici küme geldi. Faaliyetler sürdü ve 1967 yılına kadar takımlar toplandı. 1967’de ise Türkiye’den bir küme Pakistan’a gitti ve cemaatin Türkiye’deki yapılanma süreci sürat kazandı.”